TELİF HAKKI NEDİR ?
Fikri hak fikir ürünlerini koruyan haklara verilen genel addır. Bu ürünler insan zekası ile ortaya çıkan; edebiyat ve sanat eserleri, bilgisayar programları, buluşlar, tasarımlar vb. ürünleri kapsar
Telif hakkı, herhangi bir bilgi veya düşünce ürününün kullanılması ve yayılması ile ilgili hakların, yasalarla belirli kişilere verilmesidir. Kısaca, orijinal bir yaratının kopyalanmasına veya kullanılmasına izin verme hakkıdır.
Telif hakkı, genellikle belirli bir süre için geçerlidir. Sembolü çember içinde bir “C” harfidir, © harfi üzerinde bulunduğu yaratının telif haklarının korunduğunu belirtir ve İngilizce “copyright” kelimesini ifade eder.
Fikir ve sanat eserleri 5846 sayılı kanun ile korunmaktadır. Bu kanunun amacı, fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo-televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını belirlemek, korumak, bu ürünlerden yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen esas ve usullere aykırı yararlanma halinde yaptırımları tespit etmektir.
ESER NEDİR? ESER ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunumuzun 1/B maddesine göre eser ; “Sahibinin hususiyetini taşıyan ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleridir”.
Kanunumuza göre bir fikir ve sanat ürününün eser olarak kabul edilip koruma altına alınabilmesi için ;
Sahibinin hususiyetini taşıması,
Şekillenmiş olması,
Kanunda sayılan eser türlerinden birine girmesi,
Fikri bir çabanın sonucu olması, gerekmektedir.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunumuz, eser sahibinin manevi ve mali haklarına karşı tecavüzlerde, Hukuk Davaları ve Ceza Davaları olmak üzere temel olarak iki farklı başvuru yolu öngörmüştür.
5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU’NDA YER ALAN HUKUK DAVALARINI ÜÇE AYRILABİLİR:
Tecavüzün ref’i (giderimi) davası: var olan ve halen devam etmekte olan bir tecavüze karşı, tecavüzün sona erdirilmesi talebiyle açılan davadır.
Tecavüzün meni (önlenmesi) davası : henüz gerçekleşmemiş fakat gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel bir tecavüzün önlenmesi talep edilmektedir.
(maddi ve manevi) tazminat davasıdır.
BANDROL BAŞVURUSU :
Aşağıda sıralanmış bu belgeler mevcut sistem içinde istenenler olup, 5101 sayılı Kanun değişikliği doğrultusunda yeniden düzenlenecektir.
*Süreli Olmayan Yayınlar için, müzik Eserleri için , sinema Eserleri için ,VCD-DVD-CD-ROM-VHS Eserleri için
BİL- KOD BAŞVURUSU :
Bilgisayar Programları için Kültür Bakanlığı’ndan alınan bir numaradır. Bu numara bilgisayar programınızın tescilli olduğu anlamını taşımaz. Programa değil firmanıza alınan bu numaraya ek numaralar koyularak program CD’nizin üzerine yazılacak ve bu programın size ait olduğunu kanıtlayacak.
KAYIT –TESCİL BAŞVURUSU :
Mevzuat gereğince; sinema ve müzik eserlerinin kayıt-tescili zorunlu diğer eser gruplarında ise eser veya hak sahibinin isteğine bağlıdır.
Zorunlu kayıt tescil başvurusu : Müzik eseri içeren yapımlar, sinema eseri içeren yapımlar, 1995 yılı ve öncesi yapımı gerçekleşen sinema eseri içeren yapımlar
İsteğe bağlı kayıt tescil başvurusu : İlim ve edebiyat eserleri , bilgisayar programları/veritabanları , güzel sanat eserleri , musiki eserleri.