PATENT NEDİR ?
Bir buluş için buluş sahibine devlet tarafından verilen patent; buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı vermektedir.
Patentli bir buluş; tıpkı işle ilgili alınıp, satılabilen, kiralanıp, kiraya verilebilen diğer mallar gibi buluş sahibinin mülkiyeti haline gelir. Patentler alındıkları ülkeler için hak sahipliği doğurur.
Türkiye’de alınmış bir patent, sadece Türkiye içinde sahibine hak sağlamaktadır ve patentli ürünleri başkalarının Türkiye’ye ithal etmesi durumunda, hak sahibine ithali durdurma hakkı verir.
Bir buluşun patent ile korunabilmesi için taşıması gereken nitelikler
Yenilik: Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir. Tekniğin bilinen durumu; patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur.
Tekniğin bilinen durumunun aşılması: Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir.
Sanayiye Uygulanabilir Olma: Buluş, tarım dahil sanayiinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
Patent verilemeyecek konular ve buluşlar
Buluş niteliğinde olmadıkları için patent verilemeyecek konular
Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları;
Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar;
Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları;
Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller.
İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan,hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.
Patentle korunamayacak buluşlar
Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar.
Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.
Patentten doğan hakkın kapsamı
Patent hakkı sahibi; buluşun yeni, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı konusunda herhangi bir ayırım yapmaksızın patent hakkından yararlanır. Patent sahibinin, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda sayılanların yapılmasını önleme hakkı vardır:
Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması. Patent konusu olan bir usulün kullanılması.
Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi.
Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması.
PATENT İSTEME HAKKI
Patent isteme hakkı, buluşu yapana veya onun haleflerine ait olup, başkalarına devri mümkündür. Buluş birden çok kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse, patent isteme hakkı, taraflar başka türlü kararlaştırmamışsa, bunlara müştereken ait olur.
Aynı buluş birbirinden bağımsız birden çok kişi tarafından aynı zamanda gerçekleştirilmişse, patent isteme hakkı, daha önce başvuru yapana veya diğerine göre rüçhan hakkı olana aittir.
Patent almak için ilk başvuran kişi, aksi sabit oluncaya kadar, patent isteme hakkının sahibidir.
ŞEKLİ İNCELEME
Türk Patent ve Marka Kurumuna yapılan bir başvuru gerekli belirtilen unsurları içeriyorsa, başvuru sahibine başvurunun alındığı ve sicile kaydedildiği yazı ile bildirilir. Daha sonra başvuru belirtilen şekli şartlar açısından incelenir. Bu şartlar açısından uygun görülmeyen başvurulara ise eksikliklerin giderilmesi için gerekli bildirim yapılır. Bu bildirimde şekli eksikliklerin düzeltilmesi için başvuru sahibine üç aylık bir süre verilir.Bu süre içinde şekli eksikliklerin giderilmemesi durumunda Kurum başvuruyu reddeder. Bu nedenle başvuru aşamasında başvurunun özenli ve dikkatli hazırlanması başvuru sahibinin yararınadır. Ayrıca, düzeltmelerin kapsamının ilk başvurunun kapsamını aşmamış olması gerekmektedir.
Araştırma raporunun düzenlenmesi
Yapılan inceleme sonucunda, şekli şartlara uygunluk açısından bir eksikliğin olmadığının anlaşılması veya söz konusu eksikliklerin giderilmesi veya tamamlanması halinde, başvuru araştırmaya hazır hale gelir.
Bu arada başvuru sahibinden, başvuru tarihinden veya başvuruda rüçhan hakkı talep edilmişse, rüçhan tarihinden itibaren belirtilen süre içinde Kuruma, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma talebinde bulunması ve ilgili ücreti ödemesi beklenir. Söz konusu süre içinde talepte bulunmamışsa ve bu süre ön görülen bildirimin yapıldığı anda dolmuşsa, başvuruyu yapan; Kurumun bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma yapılmasını talep eder. Araştırmanın talep edilmemesi veya araştırma ücretinin ödenmemesi halinde başvuru geri alınmış sayılır.
Tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma Avrupa Patent Ofisi, Danimarka, İsveç ve Rus Patent Ofislerinde yapılmaktadır. Söz konusu Ofislerin çalışma dilleri ve ücretlerine ilişkin bilgi ilgili birimlerden alınır. Türkiye’de yapılan başvurunun dayandığı rüçhan başvurusu veya başvuruları için Patent İşbirliği Anlaşması uyarınca Uluslararası Araştırma Kuruluşu olarak kabul edilen kuruluşlarca veya Kurum tarafından işbirliği protokolü yapılan diğer kuruluşlarca düzenlenen araştırma raporları, Kurum tarafından işleme alınır. İlgili kuruluşlarca düzenlenen bu raporların Kurum tarafından değerlendirilmesi ile ilgili ücret tarifesinde belirlenen ücret, raporun Kuruma verilmesi sırasında ödenir.
Raporların İngilizce dışında herhangi bir yabancı dilde hazırlanmış olması durumunda, Türkçe tercümesi raporla birlikte verilir.
YAYIN
Başvuru, başvuru tarihi veya rüçhan hakkı talep edilmişse rüçhan tarihinden itibaren belirtilen sürenin dolması ile Kurum tarafından Resmi Patent Bülteninde yayımlanır.
(Bülten, her ayın 21’inde aylık olarak yayınlanmaktadır.)
PATENTİN SÜRESİ
İncelemeli patentin süresi 20 yıl, faydalı model belgesinin süresi ise 10 yıldır. Bu süreler başvuru tarihinde başlar ve bu süreler boyunca buluşunuz korunmuş olur.
RÜÇHAN HAKKI (ÖNCELİK HAKKI)
Ülkemizin de 1925 yılından beri üyesi bulunduğu ve halen 166 ülkenin üye olduğu 1883 tarihli Paris Sözleşmesine üye ülkelerden birine mensup veya bu ülkelerden birine mensup olmamakla birlikte onlardan birinde ikametgahı veya işler durumda bir ticari müessesesi bulunan gerçek veya tüzel kişiler, bu ülkelerin herhangi birinde bir patentin veya faydalı model belgesinin verilmesi için yetkili mercilere yaptıkları başvuru tarihinden itibaren, on iki ay süreyle patent veya faydalı model belgesi almak için Türkiye’de başvuru yapma konusunda, rüçhan hakkından yararlanır. Bu on iki aylık süre içinde kullanılmayan rüçhan hakları düşer.
Paris Sözleşmesine üye ülkelerin listesine internet sitemizden erişilebilinir. Başvuru sahipleri isterlerse, Kurumumuza usulüne uygun olarak yapılmış başvurularını takip eden 12 ay içerisinde bu başvurudan doğan rüçhan haklarını kullanmak suretiyle, Paris Sözleşmesine üye ülkelerde de patent veya faydalı model başvurusunda bulunabilirler.
Bu durumlarda Kuruma başvurarak belirtilen rüçhan belgesiyle ilgili ücretin ödenmesi karşılığında rüçhan belgesi alacaklardır.
FAYDALI MODEL BELGESİ VERİLEBİLMESİ İÇİN GEREKLİ NİTELİKLER
Yenilik: Faydalı model belgesi başvurusuna konu olan buluş başvuru tarihinden önce, Türkiye içinde veya dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı olarak veya bir başka yolla açıklanmış veya yöresel veya ülke çapında kullanılmış ise, yeni değildir.
Faydalı model belgesi başvurusu tarihinden önce, Türkiye’de yapılmış olan patent veya faydalı model belgesi başvuruları, faydalı model belgesi başvurusu tarihinden sonra yayınlanmış olsalar dahi, başvuru konusu buluşun yeniliğini ortadan kaldırır.
Sanayiye Uygulanabilir Olma: Buluş, tarım dahil sanayiinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
FAYDALI MODEL BELGESİ İLE KORUNAMAYACAK BULUŞLAR VE KONULAR
Patent verilemeyecek konular ve buluşların yanı sıra usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler hakkında da faydalı model belgesi verilmez.
Faydalı Model başvurularının istemlerinin usulleri tarif etmesi durumunda, başvurunun istemlerle ilgili kısımlarının çıkartılarak yeniden düzenlenmesi, ya da başvurunun usulü kapsayacak şekilde devamı isteniliyorsa, patent başvurusuna dönüştürülmesinin talep edilmesi beklenir.
FAYDALI MODEL BELGESİ BAŞVURUSUNUN PATENT BAŞVURUSUNA DEĞİŞTİRİLMESİ
Faydalı model belgesi verilmesi hakkında Kurumca alınacak karardan (belge karar yazısı) önce, faydalı model belgesi başvurusu sahibi, başvurusunun patent başvurusuna değiştirilerek işlem görmesini Kurumdan talep edebilir.
SÖZLEŞMEYE DAYALI LİSANS
Patent başvurusunun veya patentin kullanma hakkı, milli sınırların bütünü içinde veya bir kısmında geçerli olacak şekilde, lisans sözleşmesine konu olabilir.
Lisans sözleşmesinin patent siciline kayıt edilebilmesi için aşağıda sayılanlarla Kuruma başvuruda bulunulması gerekir.
Dilekçe,
Taraflarca imzalı imzaları onaylı lisans sözleşmesi,
Patent belgesi aslı veya belge aslı sunulamıyorsa onaylı patent belgesi düzenlenmesine ilişkin talep,
Ücretin ödendiğini gösterir belge.
Vekaletname
Patent sahibinin lisans verme teklifi
Patent sahibi patent konusu buluşu kullanmıyorsa, Kuruma yapacağı yazılı bir başvuru ile, patent konusu buluşu kullanmak isteyen herkese lisans vereceğini bildirebilir. kurum, lisans verme tekliflerini Patent Sicili’ne kayıt ederek ilan eder. Bu tekliflerin patent siciline kayıt edilebilmesi için belirtilen ücretin ödenmesi gerekir. Lisans verme teklifleri halkın incelemesine açıktır. Kurum, bu incelemeyi sağlamak üzere gerekli tedbirleri alır.
PATENT BAŞVURUSU VEYA PATENT HAKKININ DEVRİ
Patent başvurusu veya patent başkasına devir edilebilir. Devir işleminin patent siciline kayıt edilebilmesi için aşağıda sayılanlarla başvuruda bulunulması gerekir.
Dilekçe,
Devreden ve devralan tarafından imzalanmış ve imzaları onaylanmış devir belgesi,
Patent belgesi aslı veya belge aslı sunulamıyorsa onaylı patent belgesi düzenlenmesine ilişkin talep,
Devir işlemi ücretinin ödendiğini gösterir belge,
Vekaletname,
Patent hakkının veraset yoluyla intikali ya da rehin edilmesi,
Bir patent başvurusu veya patent başkasına miras yolu ile intikal edebilir yada rehin edilebilir. Miras yoluyla intikal ya da rehin işleminin patent siciline kayıt edilebilmesi için aşağıda sayılanlarla başvuruda bulunulması gerekir.
Miras yoluyla intikal işlemi için:
Dilekçe,
Veraset ilamı,
Patent belgesi aslı veya belge aslı sunulamıyorsa onaylı patent belgesi düzenlenmesine ilişkin talep
Belirtilen ücretin ödendiğini gösterir belge.Vekaletname (gerekiyorsa)
Rehin işlemi için;
Dilekçe,
Rehin sözleşmesi
Patent belgesi aslı veya belge aslı sunulamıyorsa onaylı patent belgesi düzenlenmesine ilişkin talep ve ücretin ödendiğini gösterir belge.
KULLANMA ZORUNLULUĞU
Patent sahibi veya yetkili kıldığı kişi, patentle korunan buluşu kullanmak zorundadır.
Kullanma zorunluluğu patentin verildiğine ilişkin ilanın ilgili bültende yayınlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekleştirilir.
UNVAN YA DA ADRES DEĞİŞİKLİĞİ
Bir patent başvurusu veya patentin sahibinin unvanında ya da adresinde herhangi bir değişiklik söz konusu ise bu değişikliğin Patent Siciline kaydedilebilmesi için aşağıda sayılanlarla birlikte Kuruma başvuruda bulunulması gerekir.
Unvan değişikliği için:
Dilekçe,
Unvan değişikliğini gösterir belge,
Patent belgesi aslı veya belge aslı sunulamıyorsa onaylı patent belgesi düzenlenmesine ilişkin talep,
İlgili ücretin ödendiğini gösterir belge,
Vekaletname (gerekiyorsa).